Nadat Rutte twee dagen op ramkoers lag is het hem gelukt om ook zijn vierde kabinet voortijdig te laten vallen. Wat eerst een politieke manoeuvre leek om zich, zoals Rutte wel vaker doet, op een thema te profileren waar vooral zijn rechtsere concurrenten zijn partij op aanvallen, bleek Ruttes power play ditmaal menens. Dat roept enerzijds vragen op over de achterliggende motieven van de VVD en anderzijds vragen over wat dit betekent voor de nabije en verre toekomst. Stond er meer op het spel? De aanstaande begroting zou ofwel een terugkeer naar het bezuinigingsbeleid van na de Financiële Crisis van 2007-09 kunnen betekenen, ofwel een voortzetting van het investeringsbeleid dat meer strookt met de noden van deze tijd. Gezien de situatie in de Eerste Kamer was het te verwachten dat er een zware onderhandeling voor de deur stond. Tegelijkertijd geeft ook deze kabinetsval een regelrecht inkijkje in alles waar de VVD in de kern voor staat.
Dat het weer over een zaak gaat die te maken heeft met de menswaardige behandeling van vluchtelingen die een kabinet van Rutte in crisis brengt, zegt iets fundamenteels over de manier waarop Rutte zelf, en de VVD meer algemeen, mensen als hinderlijke politieke kostenpost ziet. Bijna elk kabinet Rutte heeft inmiddels wel één of meerdere crises doorgemaakt omdat, inmiddels, gewortelde asielzoekers moesten worden gedwongen om naar het land waar zij of hun ouders vandaan komen terug te keren. Bij Rutte I was dat Mauro, bij Rutte III ging het om Lili en Howick, en later volgden nog Nunë en Davit en Kamilla en Ashley. Voeg daar de ‘Turkije-deal’ met Erdogan en het voornemen om ‘illegaliteit’ strafbaar te stellen onder Rutte II of de opvangcrisis onder Rutte IV aan toe en je hebt een redelijk compleet beeld van wat een mensenleven of een menswaardig leven voor de VVD waard is.
De behandeling van vluchtelingen is geen domein dat los staat van de ideologie van Rutte die de waarde en de winsten en het bedrijfsleven verreweg het belangrijkste vindt
Voor Rutte en de VVD zijn mensenlevens niets meer dan the cost of doing business. Het is dezelfde fundamentele veronachtzaming voor mensen en hun levens die ten grondslag ligt aan zoveel schandalen onder leiding van Rutte. De fraudejagers van de belastingdienst verwoestten levens in hun drang om mensen ondergeschikt te maken aan hardvochtige beleidsdoelstellingen. De Groningers hebben jarenlang mogen stikken in hun dagelijkse ellende, omdat de waarde van hun levens volgens het Kabinet Rutte ondergeschikt zijn aan de belangen van het kapitaal aan aardgas in de Groningse bodem.
En de levens van vluchtelingen zijn niets waard vergeleken met de zucht naar politieke macht die de VVD nastreeft om de belangen van het Nederlandse bedrijfsleven ongehinderd te kunnen blijven dienen. Mensen en hun levens –zeker van mensen van wie gedacht wordt dat hun levens geen economische waarde toevoegen– zijn in de politieke economie van de VVD altijd de eerste kostenpost om te elimineren en de eerste groep die zal worden geofferd om politieke macht te consolideren. Want de behandeling van vluchtelingen is geen domein dat los staat van de ideologie van Rutte die de waarde en de winsten en het bedrijfsleven verreweg het belangrijkste vindt en er vooral op gericht is om zich te verzekeren van de politieke machtsinstrumenten om die winsten te waarborgen. In weerwil van het liberalisme dat de VVD zogenaamd aanhangt is de macht en de winst vele malen belangrijker dan de wensen en verlangens van individuen–zelfs als die individuen door oorlog en geweld van huis zijn verdreven.
Vooruitkijkend naar de verkiezingen staat er wat dat betreft een integrale filosofie op het spel, niet alleen afgezonderde politieke twistpunten over quota en aantallen vluchtelingen. Het gaat om een filosofie die politieke macht zonder uitzondering botviert op de meest kwetsbaren en de mensen wiens rechten stelselmatig worden geschonden, om zo de belangen te dienen van diegenen die het meest hebben. Er is een intiem verband tussen, bijvoorbeeld, de behandeling van mensen in Groningen, de weigering om mensen te hulp te schieten die hun energie-rekening niet meer kunnen betalen, en de behandeling van vluchtelingen. In alle gevallen gaat het om mensen wiens levens ondergeschikt worden gemaakt aan de grote economische belangen van Rutte’s vrienden in het grootbedrijf.
In werkelijkheid worden slechts enkele machtige en vermogende groepen en hun belangen gevrijwaard van de sloophamer waarmee de VVD de dromen van de overgrote meerderheid van de bevolking aan diggelen weet te slaan.
Het is de logica van de staat en van politiek onder het kapitalisme, die immers in alle gevallen vooral ten doel heeft om het land en haar bevolking voor het kapitaal een zo vruchtbaar mogelijk wingewest te laten zijn, en alles wat niet aan die winst bijdraagt als kostenpost te elimineren. Vluchtelingen, Groningers, gepensioneerden die een winter in de kou zaten, en mensen met een uitkering die hun hele leven binnenstebuiten moeten keren om de inspectie tevreden te stellen –ze zijn allemaal slachtoffer van dezelfde politieke dienstbaarheid aan kapitalistische belangen. Ze zijn allemaal niet meer dan politiek wisselgeld.
En zij zijn slechts de eersten die moeten leven in de wrede wereld die het VVD-beleid veroorzaakt. In werkelijkheid worden slechts enkele machtige en vermogende groepen en hun belangen gevrijwaard van de sloophamer waarmee de VVD de dromen van de overgrote meerderheid van de bevolking aan diggelen weet te slaan. Want steeds is het de VVD die in de weg staat van beleid om de staat zo in te richten dat die mensen helpt, in plaats van disciplineert. VVD-beleid raakt sommigen veel harder dan anderen, maar uiteindelijk raakt het ons vrijwel allemaal.
Nee, de aanstaande verkiezingen zullen niet gaan over hoeveel vluchtelingen Nederland jaarlijks op zal nemen en of de Nederlandse staat moet voorkomen dat kinderen met hun ouders opgroeien (daar begon immers het allemaal om). Niet omdat dit geen belangrijk thema is, maar omdat het door Rutte slechts werd gebruikt om de macht van de VVD te consolideren – ten opzichte van zijn rechtse concurrenten of binnen het kabinet. De aanstaande verkiezingen gaan precies over de vraag of we door willen gaan met beleid en politiek die zich geheel in dienst van het kapitaal stelt, of dat we die macht willen breken zodat mensen en hun waardigheid weer centraal komen te staan. Alleen zo zullen we voorkomen dat de allerkwetsbaarsten de hardste klappen op moeten vangen.
