Hoi Carlos, hoe gaat het; of beter, hoe werd je wakker vandaag?
Ja, wat zal ik zeggen. Er is veel gebeurd. We zijn allemaal nogal geschrokken van het geweld van de ME tijdens de ontruiming gisteren. Het begon juist als een mooie, hoopvolle dag. Ondanks de regen waren meer dan honderd studenten en ook medewerkers van de UvA naar ons toegekomen om hun solidariteit te betuigen.
Volgens de politiewoordvoerder zijn er dertig mensen aangehouden, maar het kunnen er best meer zijn. Er is nog heel veel te doen. Vandaag volgt een formele vergadering tussen de studentenraad en het College van Bestuur (CvB), en er is een noise demo bij het huis van bewaring om onze mede-activisten te laten horen dat we ze niet in de steek laten.
Jullie protest was gericht tegen Shell. Wat merk je van hun aanwezigheid op de universiteit?
De Shell zit natuurlijk niet per se op geschiedenisstudenten als ik te azen. Je merkt het pas goed bij exacte vakken zoals scheikunde. Als marxist vind ik het vrij bizar, dat er op hun faculteiten allerlei bedrijven rondlopen om zieltjes te winnen.
Is het niet sowieso fout dat het bedrijfsleven zich in de universiteit inmengt?
Waarom richten jullie je enkel op Shell?
Ja, dat klopt natuurlijk, maar je moet ergens beginnen. De hoofdorganisator van de actie was de klimaatactiegroep UvA Rebellion dus vandaar de klimaatfocus. Fossiele bedrijven vormen wel zo’n grote existentiële dreiging voor het leven op aarde, dat iedereen in de coalitie het de hoogste prioriteit vindt om daartegen in opstand te komen.
Als marxist vind ik het vrij bizar,
dat er op hun faculteiten allerlei
bedrijven rondlopen om zieltjes te winnen.
We richten ons in de eerste plaats tegen Shell, omdat dit het grootste en bekendste fossiele bedrijf in Nederland is. Dat is een brede trend die je in de klimaatbeweging ziet: hoe kunnen we deze reële materiële plek waar ik woon, werk, of studeer ontkoppelen van fossiele bedrijven? Het is goed dat er op deze manier veel aandacht wordt gegenereerd voor de klimaatdestructie die fossiele bedrijven veroorzaken. Eerst moeten we Shell uit de universiteit halen, maar daarna willen we verder onderzoeken welke fossiele bedrijven invloed hebben op de universiteit.
Sowieso zorgen dit soort protesten ervoor dat studenten meer dingen aan de kaak gaan stellen, ook binnen de universiteit zelf. Neem bijvoorbeeld het ondemocratische bestuursmodel van het CvB. Waarom beslissen zij alles over de financiering van de universiteit en krijgen studenten en docenten geen zeggenschap in plaats van enkel medezeggenschap?
Het CvB ontkent toch dat er banden met Shell zijn?
Tja, officieel zijn er maar vier projecten op de UvA waar Shell direct bij betrokken is. En het CvB keurt dat goed, want het zijn zogenaamd ‘groene’ projecten van Shell, terwijl iedereen weet dat dit greenwashing is.
Maar de invloed van Shell op de universiteit is groter dan deze projecten; het zijn de enige die zij expliciet naar buiten brengen. Shell is op verschillende manieren aanwezig. Ze geven gastcolleges en komen naar carrièredagen, bijvoorbeeld. Ook schijnt Shell zich met de inhoud van een masterprogramma te hebben bemoeid. Ik weet er het fijne niet van en dit is nou juist ook een van onze actiepunten: we eisen dat de universiteit openheid geeft over haar banden met de fossiele industrie. Nu is dat niet het geval.
Het tegenargument dat vaak wordt gebruikt, is dat het wel een mooi ideaal is om bedrijven geen invloed te laten hebben op de universiteit, maar dat dan veel projecten op de universiteit niet gefinancierd kunnen worden. Er is simpelweg te weinig geld.
Shell is een gigantische belastingontduiker. Als ze ook maar de helft afdroegen van wat ze zouden moeten afdragen, dan zouden daar al twintig keer zoveel universiteitsprojecten van kunnen worden gefinancierd. Dat zie je in het hele kapitalistische systeem. Wij moeten maar blij zijn met de stuivers die ze ons toewerpen, terwijl zij met schimmige constructies publiek geld wegsluizen. Als Shell in publieke handen was, dan moesten we alsnog stoppen met oliewinning, maar dan konden we de winsten die er in het verleden mee zijn behaald wél in de vergroening van Nederland steken. Nu verdwijnen die enkel in de zakken van aandeelhouders en investeerders.
We eisen dat de universiteit openheid geeft
over haar banden met de fossiele industrie.
Nu is dat niet het geval.
Jullie wilden met de bezetting een soort debatruimte op de universiteit creëren?
Ja, een autonome ruimte voor studenten en UvA medewerkers. Ons idee was dat we daar konden nadenken over hoe we de transitie weg van fossiel vorm moeten geven.
We hadden als actievoerders heel bewust voor de oude Academische Club gekozen, omdat deze ruimte leegstaat en niet voor colleges wordt gebruikt. De club is een tijd geleden gesloten. Nu fungeert ze als een veredelde borrelruimte die nog af en toe door bestuurders wordt gebruikt. Het is een plek waar je als student nooit binnen mag komen, net zoals het Maagdenhuis. Het was natuurlijk niet ons doel om het studeren an sich te dwarsbomen. Bovendien is er nu doordat de UvA veel vastgoed heeft verkocht een groot gebrek aan lesruimte.
Wanneer besloten jullie de ruimte te barricaderen?
Ik stond veel buiten en deed hier niet actief aan mee, maar toen het CvB aangifte deed, kwam het besluit voor een barricade. Het CvB koos voor een ontruiming, en studenten waren niet bereid te vertrekken. Zij kozen niet voor de confrontatie, het CvB wel. Het is logisch dat zij zich wilden verdedigen. Verder verliep het protest vreedzaam. De politie is niet door ons aangevallen, terwijl zij wel met knuppels op de studenten afkwamen.
Hebben jullie gisteren al kunnen debatteren over een fossielvrije toekomst?
Er was vooral veel te regelen. We hadden een heel programma en tot in de late uurtjes was er live muziek, dat ging bijna door tot de ME bij ons voor de deur stond. De sfeer zat er goed in. Maar helaas er was geen tijd voor vervolgstappen.
Je moet later weer met het CvB aan tafel, maar dat deed je gisteren ook al. Hoe was dat?
Ja, ik heb ook gisteren met ze gepraat, want ik vertegenwoordig als activist ook gewoon studenten in de Studentenraad. Je merkt aan zo’n tafel dat het CvB waarschijnlijk duizenden euro’s aan communicatietraining heeft uitgegeven. Toch was de sfeer vrij openhartig. Bij beide partijen was er sprake van woede en een zekere onverstaanbaarheid. We hebben wel inhoudelijk kunnen praten, maar het CvB besloot niet om ons daadwerkelijke concessies aan te bieden of onze eisen in te willigen. Als je met dit soort bestuurders gaat praten is er veel frustratie en volgt er stemverheffing.
Ook aan de kant van het CvB?
Ja, juist. Maar er was ook een communicatieadviseur hè, die ging nog een leuke foto maken, waarop te zien was dat het allemaal weer goed komt. Toch maken dit soort confrontaties me niet alleen maar cynisch. Ik denk dat ik voor velen spreek, als ik zeg dat ik wakker werd met het gevoel dat we door moeten gaan.
Carlos van Eck zit namens Activistenpartij UvA in de Centrale Studentenraad van de UvA
Tina Hoenderdos is redacteur van Jacobin.
