‘We verzamelen dinsdag bij het Centraal Station in Den Haag, aan de Laan van Reagan en Gorbatsjov, om te demonstreren voor de rechtsstaat. Onze route gaat symbolisch langs Huis ten Bosch en de Tweede Kamer. We willen laten zien dat we er zijn. Tegelijkertijd weten we ook dat dinsdagochtend een ongelukkig moment is om te demonstreren. Niet iedereen kan zich vrijmaken, dus we vragen aan iedereen die wel kan komen om onze oproep te printen en op de achterkant te schrijven namens wie je er allemaal nog meer bent. Je kan ook online meedoen met, bijvoorbeeld, #WijZijnWaakzaam en #2juli.’
Waarom demonstreren jullie?
We hebben grote zorgen over het uithollen van de rechtsstaat en de democratie. Nu al zien we dat in Europese landen als Hongarije en Polen vrijheden en rechten van LHBTQI+’ers en vrouwen worden ingeperkt. In Slovenië is de publieke omroep afgeschaft en in de Verenigde Staten dreigt totale uitholling van de positie van iedereen van kleur, vrouwen, queers, migranten, en moslims. Als we naar de Verenigde Staten kijken, zien we hoeveel rechten in korte tijd kunnen worden afgenomen.
We moeten ‘stop!’ zeggen tegen de erosie van onze democratie.
Dinsdag staan er Nederlandse politici op het bordes die vergelijkbare ambities hebben en daar heel open over zijn. We merken in Nederland ook al dat de retoriek sluipenderwijs werkt: rechters en advocaten die opkomen voor minderheidsgroepen voelen druk, journalisten worden steeds vaker bedreigd, racisme, seksisme, moslimhaat en antisemitisme nemen toe, LHBTQI+’ers worden vaker lastiggevallen op straat. We moeten ‘stop!’ zeggen tegen de erosie van onze democratie.
Jullie oproep doet me denken aan platform Keer het Tij. Die coalitie werd in 2002 opgericht om te ageren tegen het neoliberale beleid van kabinet Balkenende-I. Keer het Tij werd toen gevormd door heel veel organisaties en individuen. Hebben jullie ook gezocht naar verbreding?
Wij lopen dinsdag als individuen in een demonstratieve optocht, waarbij onze zorgen ons verbinden. Dit wordt georganiseerd door een handvol mensen. We hebben met opzet geen sprekers uitgenodigd. Het gaat ons zo kort dag niet om massa. We willen dat 2 juli, de dag van de beëdiging van dit kabinet, de start is voor protest en niet het eindpunt ervan. De intentie is dat er een brede beweging ontstaat, een bundeling van krachten en initiatieven uit alle hoeken, die allemaal deze zorgen delen; daarom volgt ook een manifest.
Kun je wel demonstreren tegen een democratisch verkozen regering? Dat voelt voor mensen ingewikkeld. Terwijl het juist nodig is om grenzen te trekken.
De vergelijking met twintig jaar geleden is interessant. Toen was er veel meer politieke en maatschappelijke onrust over de gedoogsteun van de PVV vanuit de Tweede Kamer aan het toenmalige kabinet. Dat laat goed zien hoe ver we al zijn opgeschoven in Nederland.
Ik denk dat veel mensen zich gelaten voelen, dat ze niet goed weten wat ze kunnen doen, wat ze mógen doen. Kun je wel demonstreren tegen een democratisch verkozen regering? Dat voelt voor mensen ingewikkeld. Terwijl het juist nodig is om grenzen te trekken. Die gelatenheid is echt risicovol. We moeten in actie komen om onze democratie te waarborgen. Als we te tolerant zijn naar de intoleranten dan snijden we onszelf in de vingers, om Popper te parafraseren.
De oproep om te demonstreren tegen dit kabinet met de extreemrechtse PVV krijgt navolging van veel meer groepen. Zo wordt er ook opgeroepen om een radicaal antifascistisch blok te vormen, ‘omdat het fascisme aan de macht komt. Omdat extreemrechts wordt genormaliseerd. Omdat we hoe dan ook moeten strijden tegen stigmatisering, criminalisering en dehumanisering. Omdat we, als we verenigd zijn, nooit zullen verliezen. Omdat geen mens illegaal is. Omdat we niet nog meer institutioneel racisme en seksisme willen. Omdat we geen grenzen willen beschermen, maar mensen’, schrijft Harry Westerink bij Doorbraak. Het radicaal antifascistische blok verzamelt op dinsdag 2 juli om tien uur ‘s ochtends bij het homomonument in Den Haag.
Ingelise de Jongste is creatief ondernemer. Ze studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en deed een toneelopleiding in de Verenigde Staten. Ze is medeorganisator van de Demonstratie voor de Rechtsstaat.
Saskia Boumans is redacteur van Jacobin Nederland.
