Op vrijdag 20 september gingen zo’n 33.000 Boeing-werkers in staking nadat ze een voorlopig akkoord hadden weggestemd dat op 8 september was bereikt tussen hun onderhandelingscommissie en de vliegtuigbouwgigant. De staking van machinebankwerkers is nu de grootste actieve werkonderbreking in de Verenigde Staten. Ze zijn lid van de International Association of Machinists and Aerospace Workers (IAM)) en werken over het algemeen in de gigantische Boeingfabriek in Everett, Washington ten noorden van Seattle, het grootste productiegebouw ter wereld. Het is de eerste staking bij Boeing sinds 2008.
Boeing CEO Robert ‘Kelly’ Ortberg, die eerder dit jaar werd geïnstalleerd nadat het bedrijf opnieuw een publicitaire nachtmerrie beleefde toen het cabinepaneel van een 737 MAX 9 midden in de vlucht afbrak in januari – om nog maar te zwijgen van de zeer verdachte dood van twee klokkenluiders bij het bedrijf – smeekte de werkers om niet te staken en verklaarde dat de staking het ‘herstel van Boeing in gevaar brengt’.
‘We moedigen hen aan om in goed vertrouwen te onderhandelen, naar een overeenkomst die de werknemers de voordelen geeft die ze verdienen en die het bedrijf sterker maakt’, zei Robyn Patterson, woordvoerder van het Witte Huis, vrijdag. De onderhandelingen werden de dinsdag ervoor hervat, met een federale bemiddelaar aan de onderhandelingstafel.
Het gemiddelde loon van machinebankwerkers van Boeing is de afgelopen tien jaar met 15 procent gestegen tot 75.000 dollar. Voor werkers die in de omgeving van Seattle te maken hebben met de stijgende kosten van huisvesting, staat dat ver van een salaris waarmee je een gezin kunt onderhouden. Iets dat vorige generaties van Boeing werkers wel ontvingen.
‘Boeing zegt dat ze het moeilijk hebben om te herstellen, maar de salarissen van hun leidinggevenden zijn niet veranderd’, vertelde een Boeing-monteur aan de Guardian. ‘Het gaat veel verder dan salaris en secundaire arbeidsvoorwaarden. Het is de cultuur van Boeing. Hier in mijn werkplaats zijn we als familie.’
Ondanks de stijgende schulden heeft Boeing geen gebrek aan geld als het om de beloning van leidinggevenden gaat: Ortberg zal volgend jaar 22 miljoen dollar verdienen, terwijl zijn voorganger Dave Calhoun in 2023 een loonsverhoging van 45 procent kreeg. Het bedrijf heeft sinds 2010 zo’n 68 miljard dollar uitgegeven aan het terugkopen van aandelen en dividenden.
‘Dit gaat over het aanpakken van het verleden en dit gaat over vechten voor onze toekomst’, zei voorzitter Jon Holden van IAM District 751 bij de aankondiging van de staking, waarbij 96 procent van de stemmers voor een staking was. De voorlopige arbeidsovereenkomst werd door 94 procent weggestemd.
Vlieg je liever met een vliegtuig dat gebouwd is door mensen die trots zijn op hun werk en een lange staat van dienst hebben, of door gehaaste werkers, uitgeput van overwerk of een tweede baan, zo groen als gras, wiens meest ervaren collega’s zodra ze konden ontslag namen?
De stakende werkers van Boeing willen hogere lonen en betere arbeidsvoorwaarden. Het voorlopige akkoord dat ze wegstemden, omvatte een loonsverhoging van 25 procent in de loop van het vierjarige contract, veel minder dan de 40 procent die de vakbond wilde, evenals het herstel van de robuuste pensioenen die in 2014 werden opgegeven. Maar werknemersmacht en productveiligheid zijn bij Boeing nauw met elkaar verbonden. De dubbele crash van Boeings 737 MAX 8-vliegtuigen in 2018 en 2019, waarbij 346 mensen om het leven kwamen, is zeer recent en de storing in januari geeft aan dat er nog steeds reden voor bezorgdheid is. (Voormalig CEO Dennis Muilenburg, die werd ontslagen na de crashes, vertrok met een gouden parachute van 62 miljoen dollar).
Het personeelsbestand van het bedrijf zonder vakbonden is sterk gegroeid sinds het bedrijf in 2009 begon met het verplaatsen van de productie naar North Charleston in South Carolina, waar het nu de 787 Dreamliner produceert. De verhuizing naar het zuiden was een manier om het vakbondspersoneel aan de westkust, dat net in staking was gegaan, te ondermijnen. Een daad die zo flagrant was dat de National Labor Relations Board een klacht indiende tegen het bedrijf, waarin gesteld werd dat de verhuizing was gedaan om arbeidsonrust te voorkomen en ‘inherent destructief’ was voor de rechten van werkers. South Carolina heeft het laagste percentage vakbonden van alle staten.
Een bedrijf dat de productie verplaatst naar een fabriek waar geen vakbonden zijn, verdient alleen daarom al kritiek: het ondermijnt de lonen, arbeidsomstandigheden en rechten van werkers om collectief te onderhandelen. Maar bij Boeing brengt het ook enorme risico’s met zich mee.
De hoge lonen en goede secundaire arbeidsvoorwaarden van de fabrikant in Washington zorgden ervoor dat geschoolde werkers tientallen jaren op hun post bleven en expertise en ervaring verzamelden die bij de productie van vliegtuigen van cruciaal belang is. Wanneer hogere functionarissen de kantjes eraf wilden lopen om de winst op te drijven, konden deze werkers op zijn minst proberen tussenbeide te komen om levens te redden. Werkers met weinig ervaring en nog minder baanzekerheid zijn veel minder goed toegerust om hetzelfde te doen.
Neem William Hobek, een kwaliteitsmanager in de fabriek in South Carolina. Hobek spande een rechtszaak aan bij een federale rechtbank en beweerde dat hij was ontslagen nadat hij defecten had gemeld aan de leidinggevende. Zoals Peter Robison schrijft in Flying Blind: The 737 MAX Tragedy and the Fall of Boeing, zei een leidinggevende tegen Hobek: ‘Bill, je weet dat we niet alle defecten kunnen vinden.’ Schrijft Robison: ‘Hobek vroeg om een inspecteur, die al snel veertig problemen vond. Andere collega’s beschrijven defecte fabricage, puin dat op vliegtuigen werd achtergelaten (moersleutels, metalen siliconen, zelfs een ladder) en druk om er niet eerlijk over te zijn.’ Het is een van de vele gevallen van werkers die beweren dat ze onder druk werden gezet om geen melding te maken van fouten bij de productie.
Dat is hoe Boeing wil dat de vliegtuigproductie eruit ziet. Misschien wel meer dan enige andere grote werkgever hebben ze bewezen dat ze niet in staat zijn om vertrouwd te worden door zowel de bevolking als de werknemers. De vakbondswerkers in Washington staken misschien voor hogere lonen en voordelen, maar hun overwinning zal een overwinning zijn voor het algemeen belang, zowel in de Verenigde Staten als in de rest van de wereld.
Vlieg je liever met een vliegtuig dat gebouwd is door mensen die trots zijn op hun werk en een lange staat van dienst hebben, of door gehaaste werkers, uitgeput van overwerk of een tweede baan, zo groen als gras, wiens meest ervaren collega’s zodra ze konden ontslag namen? We hebben werkers nodig die weten wanneer de volgende bezuinigingsmaatregel van Boeing de rest van ons in gevaar zal brengen, en de enigen die de bewezen ervaring hebben om dat te doen staan op dit moment bij de stakerspost.
Alex N. Press schrijft voor de Amerikaanse Jacobin over de werkersstrijd.
Vertaling: Tina Hoenderdos
