Het jaar van de watermeloen

Hayat, kind van de oorlog, kind van de hoop

Rosie is nauwelijks 14 maanden jong wanneer in oktober de eerste regen van bommen op Gaza neerdalen. Haar mama, Aseel, is zwanger. In december bevalt de 25-jarige Aseel van haar tweede dochter, Hayat. Dat betekent ‘leven’. ‘Op een ogenblik dat alles verloren lijkt, is zij de hoop in ons leven’, legt de trotse moeder uit.

Wanneer Hayat nog geen maand oud is, moet ze meteen al mee op de vlucht. Deir al-Balah is niet langer veilig en iedereen moet naar Rafah. Daar worden net voor kerst meer dan één miljoen Palestijnen samengeduwd, de helft van de bevolking. ‘Tot vandaag heeft Hayat geen enkele dag van haar leven gezien zonder vernieling, zonder explosie, zonder gedwongen verplaatsing’ vertelt haar papa, Ibrahim. ‘Ondanks alles blijft ze maar lachen.’

Ondertussen zit mama Aseel met de handen in het haar. Er is niet genoeg voedsel, er zijn niet genoeg groenten om borstvoeding aan Hayat te kunnen geven. Wanneer Hayat koorts maakt heeft ze antibiotica nodig, maar de apothekers zitten zonder medicamenten. In het ziekenhuis staat een eindeloze rij van jonge moeders. Er is geen bed meer vrij, en dus moet Ibrahim in allerijl een matras op de kop tikken zodat zijn dochter vannacht in de gang van het ziekenhuis kan slapen. ‘Ik hoop dat ze Rafah niet bombarderen’, zegt Aseel terwijl ze Hayat in haar armen houdt. Hayat, kind van de oorlog, kind van de hoop.

Een live-stream genocide, hoe dystopisch is dat?

De geschiedenis van Gaza van de afgelopen twaalf maanden is een geschiedenis van oorlogsmisdaden. Er werden 42.718 Palestijnen vermoord, waaronder 13.319 kinderen en 7.216 vrouwen. Vermoedelijk liggen nog duizenden anderen dood onder het puin. Daarnaast raakten 100.282 mensen gewond, van wie een kwart met ‘levensveranderende verwondingen’. Duizenden ledematen moesten worden geamputeerd. In de eerste maanden van de oorlog verloren elke dag 13 kinderen een of beide benen.

Wie had ooit gedacht dat iemand een genocide op televisie kon uitzenden, en er vervolgens mee zou wegkomen? Wie had ooit gedacht dat Israël in staat zou zijn om alle ziekenhuizen, alle universiteiten en alle scholen te bombarderen? Wie had gedacht dat we op onze gsm live zouden zien hoe kinderen worden verbrand, hoe journalisten worden geëxecuteerd, hoe dokters en verpleegsters worden gedood?

Wie had gedacht dat de oorlogsmisdadiger die verantwoordelijk is voor dit alles, Benjamin Netanyahu, vervolgens naar de Verenigde Staten zou mogen reizen en dan een minutenlange staande ovatie kan krijgen van het Amerikaans congres? Hoe dystopisch is dat?

Dit is de eerste genocide die in real-time op onze mobiele telefoons te zien is, live: ‘The genocide is televised.‘ Al doet het Israëlisch leger er alles aan om dat te verhinderen. Volgens het Committee to Protect Journalists (CPJ) is de genocide tegen de Palestijnen ‘de dodelijkste periode voor journalisten’ sinds het begin van de gegevensverzameling in 1992. In de huidige genocide in Gaza zijn al meer journalisten gedood dan in de twee wereldoorlogen en in de Koreaanse Oorlog samen. Het gaat om minstens 165 media-professionals.

Media-experts becijferden dat een Israëlisch slachtoffer van deze oorlog zestien keer meer benoemd wordt in de klassieke westerse media dan een Palestijns slachtoffer. De Palestijnen zijn het vermelden niet waard, vooral niet als ze met tienduizenden tegelijk worden vermoord. In het Westen wordt ‘een moedwillige onwetendheid’ georganiseerd: om comfortabel te leven moeten Hayat, Rosie, Aseel, Ibrahim en al die andere Palestijnen onzichtbaar gemaakt worden.

Angst voor een watermeloen

Terwijl in Gaza kinderen opgroeien tussen de stank van bommen en genocide, drukken in Europa rechtse en extreemrechtse krachten een agenda door om pro-Palestijnse stemmen te criminaliseren.

‘Iedereen weet dat de watermeloen een symbool is voor de steun aan Hamas. Dat is het niveau dat we hier hebben bereikt. Ik hoop dat het kabinet de aanpak van de Jodenhaat heel erg serieus zal oppakken’, zegt de fractieleidster van de VVD, mevrouw Yeşilgöz-Zegerius, op 18 september met uitgestreken gezicht in de Nederlandse Tweede Kamer. De rechtse partij wil dat het symbool van de watermeloen niet langer in of rond het Nederlandse parlement te zien is.

In de Duitse Bundestag verschaft Friedrich Merz enige duidelijkheid over het standpunt van zijn extreemrechtse AfD. Samengevat: Israël krijgt te weinig wapens van Duitsland om genoeg moslims af te slachten. Ook in mijn land België koketteren mensen als Sam van Rooy van het Vlaams Belang met een hetzerige steun aan de Israëlische oorlogsmachine.

Hoe meer de dood wordt genormaliseerd, hoe meer het racisme en het kolonialisme genormaliseerd worden, hoe meer de genocide wordt genormaliseerd, hoe meer ook extreemrechtse partijen worden genormaliseerd. Er is een onafscheidelijke band tussen beide. Extreemrechts is de ideologie van haat, racisme, onderdrukking en genocide.

‘Israël is een politieke paria geworden’

Op 18 september 2024 neemt de algemene vergadering van de Verenigde Naties een resolutie aan die eist dat Israël zich binnen de komende twaalf maanden terugtrekt uit de bezette Palestijnse gebieden Oost-Jeruzalem, Gaza, en Westelijke Jordaanoever. De resolutie wordt met een overweldigende meerderheid aangenomen: 124 landen stemden voor, en 12 tegen. Het is de allereerste keer dat de algemene vergadering het apartheidsregime aan de kaak stelt, en de allereerste keer ook dat de algemene vergadering oproept tot sancties om een einde te maken aan de illegale bezetting.

De beslissing ligt in de lijn van de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Voor het eerst sinds haar oprichting in 1948 werd Israël voor het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties gedaagd. In juli 2024 verklaart het Hof de bezetting van Palestina door Israël onwettig, en dringt er bij de lidstaten op aan om doortastende maatregelen te nemen om de bezetting te beëindigen.

Israël lapt de uitspraak aan haar laars en doet exact het tegendeel. Het afgelopen jaar hebben de Verenigde Staten meer dan tienduizend bommen van tweeduizend pond geleverd die gebruikt worden om scholen, ziekenhuizen, moskeeën en safe-zones tot kraters en begraafplaatsen te bombarderen. Ondertussen telt Palestina 1,9 miljoen intern ontheemden, en meer dan 345.000 mensen worden geconfronteerd met catastrofale niveaus van voedselonzekerheid.

Wat betekent dit alles? 

Ten eerste dat Israël op internationaal vlak volledig geïsoleerd staat. Het land is een politieke paria geworden in de ogen van de overgrote meerderheid van de wereldbevolking. Diplomatiek ligt Israël in een coma, en wordt het enkel recht gehouden door het militaire en economische infuus van de Verenigde Staten.

Ten tweede dat steeds meer landen het dominante discours uit Washington en Berlijn uitdagen, en een ander verhaal vertellen dat genoeg heeft van decennia van kolonialisme en neokolonialisme. Dat is de ‘muiterij’.

Ten derde dat het internationaal rechtssysteem totaal faalt. Iedereen weet: internationaal recht en universele mensenrechten gelden alleen als ze consequent worden toegepast, zelfs tegen de machtigste naties en ‘s werelds grootste agressors. Het is dus niet meer dan logisch dat steeds meer landen in het globale zuiden zelf een agenda willen opmaken voor een eerlijker internationaal rechtssysteem, wars van neokoloniale invloeden.


‘Un coup de génie’

Op 17 september laat het Israëlisch leger een reeks van biepers, walkietalkies en radio’s ontploffen in Libanon. Daarbij komen minstens 37 mensen om en raken meer dan 3.000 mensen gewond.

‘Iedereen die een radio of een babyfoon in huis heeft, kan beter nadenken. Dat is het signaal wat de Israëli’s ons geven met die aanval. Alle families, alle kinderen lopen gevaar. Elke mens is een mogelijke vijand. Of je het nu wil of niet, Israël heeft net verteld dat ze in staat zijn om je thuis te vermoorden’, vertelt de Libanese journaliste Ghadi Francis.

‘Un coup de génie’, zo noemde Georges-Louis Bouchez [voorzitter van de Franstalige liberale partij Mouvement Reformateur, red.] de laffe terreuraanslag. Toen ik hem in het parlement met zijn uitspraak confronteerde, stormde de MR-voorzitter het verhoog op naar de voorzitter van de Kamer, in de hoop mij het woord te ontnemen.

In de ‘grote omkering’ wordt van de onderdrukker zelf tot slachtoffer gemaakt en wordt de massamoordenaar omzwachteld met een moreel aura. ‘De Israëlische strijdkrachten zijn het meest morele leger ter wereld’, vertelde de Israëlische premier Netanyahu bij het begin van zijn vernietigingscampagne. ‘Wie onze soldaten van oorlogsmisdaden durft te beschuldigen, heeft geen greintje moraliteit in zich.’ Daarmee is alles op zijn kop gezet.

Dat kleed van verhulling wordt afgetrokken door Israëlische soldaten zelf. Zij posten hun sociale media vol met de meest gruwelijke foto’s en video’s. Hartelijk glimlachend voor ontplofte huizen, pronkend met gestolen goederen, poserend in ondergoed van Palestijnse vrouwen – dat is blijkbaar een trend geworden –, opscheppend over extreem geweld of marteling.

‘De taal die gebruikt wordt in Israël is uiterst ontmenselijkend, en dat is typisch voor een genocide’, legt VN-rapporteur Francesca Albanese uit. ‘Kijk naar de woorden die Israëlische soldaten en politici hebben gebruikt, zoals “ratten”, “kakkerlakken”, “ongedierte”. Het zijn woorden die nu leiden tot de vernietiging van alles wat Palestijns is. Van scholen tot huizen, universiteiten en akkerland dat nodig is om in het levensonderhoud te voorzien.’

Taal doet ertoe. Wanneer notabelen wegkomen met moorddadige taal, waarom zouden gewone mensen zich anders gedragen? ‘Weg met de verraders’, prijkt op een groot billboard op de Ayalon, de ringweg van Tel Aviv. De verraders, dat zijn al diegenen die voor vrede opkomen en zich tegen kolonisatie verzetten. “Verraders”, “vijfde colonne”, “nuttige idioten van Hamas”, dat soort taal. Na de taal volgen de arrestaties. En na de arrestaties volgen de executies.

‘Niemand zal vrij zijn zolang Palestina niet vrij is’

Er zijn mensen die zeggen dat je je nek niet moet uitsteken om een genocide te stoppen. Dat er belangrijkere dingen zijn in het leven, dat het niets uithaalt, dat er wat meer nuance moet zijn. Er zijn mensen die zeggen dat we een staat van aanvaarding en berusting moeten bereiken over de wereld zoals die is.

‘Laat de mensen maar dazen, en vervolg je eigen weg’ zei Dante. In deze periode van menselijke geschiedenis, in tijden van genocide, is je stem laten horen het minste wat je kan doen. Dat doen mensen ook, wereldwijd. Wie voorbij het stof en de chaos van vandaag wil zien, zal een beweging herkennen die opkomt van Jakarta tot Brussel, van Londen tot Johannesburg, en van Istanbul tot Washington. Nooit hebben zoveel jongeren ter wereld, van Japan tot in Brazilië, met één stem gesproken: in solidariteit met Palestina.

In de jaren 1960 en 1970 van de vorige eeuw bezetten studenten universiteiten om te protesteren tegen de Vietnamoorlog en het Amerikaanse imperialisme. In de jaren tachtig bezetten studenten campussen om te protesteren tegen de apartheid in Zuid-Afrika. Vandaag komen studenten over de hele wereld in actie tegen de genocide door Israël, de straffeloosheid, en het meten met twee maten en twee gewichten.

Elke keer werden studenten belasterd, aangevallen en veroordeeld. Maar elke keer hadden ze gelijk, en elke keer wonnen ze. Dit is het Vietnam-moment voor een nieuwe generatie die weet: ‘niemand zal vrij zijn zolang Palestina niet vrij is.’

Zand in de oorlogsmachine

De Palestijnen vragen de wereld niet om ‘liefdadigheid’ of ‘medeleven’. Ze vragen gerechtigheid. En ze vragen dat er eindelijk een einde komt aan de medeplichtigheid.

Het is onwaarschijnlijk dat na een jaar van genocide ons land, België, nog steeds geen waterdicht militair en economisch embargo heeft opgelegd tegen Israël. De Vivaldi-regering, met twee sociaaldemocratische en twee groene partijen aan boord, deed dat wel tegen Rusland, maar niet tegen Israël. Dat is een erg pijnlijk feit.

De zwakke plek van de oorlogsmachine zijn de wapenleveringen. ‘Deutsche Waffen, deutsches Geld morden mit in aller Welt,’ luidt een oude leuze. Vertaald: Duitse wapens en Duits geld moorden mee in de hele wereld. Dat geldt nog meer voor Amerikaanse en Britse wapens. De afgelopen vijf jaar komt 79 procent van alle geleverde wapens in Israël uit de Verenigde Staten, en 20 procent uit Duitsland.

Washington blijft de oorlogsmachine van Israël voeden met een onophoudelijke stroom van financiële en militaire steun. Geen enkel ander land ter wereld heeft zoveel militaire hulp van de VS gekregen als Israël. Het afgelopen jaar alleen al heeft Washington 17,9 miljard dollar aan militaire hulp geleverd, becijferde de Brown University begin oktober. Sinds 1959 werd voor 251,2 miljard dollar aan militaire hulp aan Israël overgemaakt, aldus het rapport van de Brown University.

Een deel van die wapentrafiek loopt via de Europese havens en luchthavens. Op een bepaald moment was een arbeider op Brussels Airport vracht aan het laden en zag hij dozen die bestemd waren voor Tel Aviv. Samen met een collega ontdekte hij dat het militaire voorraden waren die op weg waren naar Israël. Ze stelden voor om dit met de vakbond te bespreken. Zo gezegd, zo gedaan. En uiteindelijk besloot de vakbond om het transport te boycotten. Daarop volgde een algemene boycot van de transportarbeidersvakbond om nog wapens te transporteren naar Israël.

Het begon allemaal met één arbeider die neen zei. En dan nog één. En dan een vakbond. En dan nog een vakbond. En dan vakbonden wereldwijd, van Italië tot Australië, van India tot Canada . De studentenbeweging klaagt de hypocrisie en dubbele standaarden van de imperialistische oorlogen aan. De arbeidersbeweging strooit zand in de imperialistische oorlogsmachine zelf. Wij de-normaliseren de apartheid, wij de-normaliseren de kolonisatie, wij de-normaliseren de genocide, wij de-normaliseren het imperialisme. Dit is het jaar van de watermeloen. Dit is het jaar van Hayat, kind van de hoop.

Peter Mertens is algemeen secretaris en volksvertegenwoordiger voor de Belgische PVDA-PTB

Dit stuk verscheen eerder op solidair.org