Waarom is het in de eenentwintigste eeuw zo moeilijk om mensen politiek te mobiliseren? En waarom zijn we zo eenzaam? Anton Jäger zoekt het antwoord in de erosie van het maatschappelijk middenveld, twintig jaar na het verschijnen van Robert D. Putnams klassieke boek Bowling Alone.
Categoriearchief: Essay
Het SCP ziet door de kapitalen het kapitaal niet meer
Niets eigentijdser dan ongelijkheid: het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) zegt het zelf. Maar dan wel hún ongelijkheid, met hún bril op de wereld: het recent verschenen rapport Eigentijdse Ongelijkheid staat bol van ideologische keuzes en aannames die belangrijke politieke implicaties hebben.
Nederland is geen land, maar een draaischijf op drift
Denkend aan Holland, ziet Reijer Hendrikse kapitaalstromen door oneindig laagland gaan. De in- en uitvoer van goederen, diensten, mensen, dieren en kapitaal zijn in Nederland immers leidend in politieke keuzes. Daarmee stevenen we volgens hem genadeloos af op een moreel failliet.
De conservatieve politiek van The Last of Us is een artistiek falen
Het succes van de HBO-serie The Last of Us bewijst hoe populair de mythe is dat mensen rot zijn van binnen, en de beschaving elk moment kan terugvallen in een barbaarse toestand.
Collectiviteit in de vrouwenbeweging: ‘Hebben we eigenlijk wel iets te vieren?’
In de online archieven van 'feministiese uitgeverij' De Bonte Was is het gedetailleerde én gefragmenteerde logboek van de Vrouwenstaking in 1981 terug te lezen. Hartverwarmend en bemoedigend, las Emma van Meyeren, maar ook leerzaam en relevant voor nu: wat is eigenlijk het doel van activisme, wanneer is een actie geslaagd?
Effectief Altruïsme is neoliberale liefdadigheid
Steenrijke techondernemers als Elon Musk omarmen het, maar ook onze eigen Rutger Bregman is een aanhanger: Effectief Altruïsme, een filantropische beweging die zoekt naar de ‘effectiefste’ manier om mondiale problemen op te lossen. Maar het stoelt op een neoliberale ethiek van ondernemerschap, waarbij het lot van de wereld afhankelijk zou zijn van de nobele inborst van een groepje succesvolle mensen.
Multatuli was niet antikoloniaal, maar wat was hij wel?
Eduard Douwes Dekker, beter bekend onder zijn pseudoniem Multatuli, schreef met Max Havelaar een aanklacht tegen de uitwassen van het kolonialisme in de Oost. Zijn houding ten opzichte van het koloniale systeem was desondanks gecompliceerd. Antikoloniaal was hij niet, maar ook geen pure opportunist zonder revolutionaire neigingen.
Kritiek kan verlammend werken. We moeten onze energie richten op wat mogelijk is.
Welke linkse politiek wordt er mogelijk als we niet vastzitten in kritiek? Marguerite van den Berg laat zien dat we al van alles doen wat niet door het kapitalisme te vangen is. Als we daar goed naar kijken kunnen we leren formuleren wat we wél willen, en komen we voorbij de saaie herhaling van kapitalismekritiek.
Marinus van der Lubbe stak de Rijksdag wél in brand en verdient eerherstel
Een maand nadat Hitler was benoemd tot rijkskanselier, stak de Nederlandse radicaal Marinus van der Lubbe het Duitse parlementsgebouw in de fik. Een verzetsdaad die terugkwam als een boemerang, want de nazi’s grepen de aanval aan om hun macht te versterken. Dat leidde tot allerlei samenzweringstheorieën over Van der Lubbe: had hij zich door de nazi’s laten gebruiken? Negentig jaar na dato is het tijd voor eerherstel.
Maurice Ferares deed mee aan de Februaristaking en bleef altijd in verzet
In december 2022 overleed Maurice Ferares als een van de laatste nog levende deelnemers aan de Februaristaking: de beroemde staking tegen de Jodenvervolging in februari 1941. Zijn levensverhaal verbindt ons met een wereld van politieke strijd door de Europese arbeidersbeweging van de vorige eeuw: van de strijd tegen het nazisme tot solidariteit met antikoloniale revoluties in het mondiale Zuiden.